تأثیر سموم استروبی، توپاس و فلینت در کنترل بیماری سفیدک سطحی
سفیدک پودری سیب مهمترین بیماری سیب است که در شرایط آب و هوایی خشک خسارت بیشتری می‌زند. این بیماری در اکثر مناطق کشت سیب وجود دارد و ممکن است بصورت اپیدمی و در ارقام حساس باعث کاهش شدید عملکرد گردد. برای کنترل این بیماری سال 1387 در استان تهران شهرستان دماوند منطقه سرخده؛ کارآیی سموم توپاس، استروبی، فلینت و دوز صفر (شاهد) برای کنترل سفیدک پودری درختان سیب؛ با طرح بلوک کامل تصادفی در چهار بلوک مقایسه شد. در روزهای مختلف پس از سمپاشی، روند تغییرات میانگین درصد تأثیر استروبی، توپاس و فلینت بر شاخص آلودگی سفیدک سطحی سیب نسبت به شاهد نشاندهنده افزایش تأثیر بر شاخص آلودگی سفیدک سطحی سیب است. سم فلینت و استروبی سریعتر باعث کنترل بیماری سفیدک سطحی سیب شدند. در هیچیک از تیمارها اثر سوختگی سم مشاهده نشد. برای کنترل این بیماری دفعات سمپاشی بیش از نوع سم و دوز قارچکش اهمیت داشت.
مقدمه:
سفیدک پودری سیب در تمام مناطقی که کنترل مورد توجه قرار نمی‌گیرد می‌تواند مشکل‌زا شود. سفیدک پودری سیب در آب و هوای خشک نشو و نمای بیشتری دارد. تعیین مقدار خسارت سفیدک پودری سیب مشکل است. این بیماری باعث ضعیف شدن درخت، مرگ جوانه‌ها، کاهش سطح برگی، کاهش رشد جوانه‌ها و کاهش کیفیت میوه می‌گردد. با آلودگی شدید که چند فصل ادامه یابد ممکن است کاهش محصول تا 80 درصد برسد.
مواد و روش‌ها:
سال 1387 در استان تهران شهرستان دماوند منطقه سرخده؛ کارآیی سموم توپاس 0.1 در هزار (تولید 2/2006 انقضا دو سال بعد، شرکت سینجنتا)، استروبی 0.08 و 0.16 در هراز (تولید 7/2004 انقضا 9/2004 شرکت Aktiengesellschaft) و فلینت 2/0 در هزار (تولید 2007 بایر کراپ ساینس با دوسال انقضا پس از تولید) و دوز صفر (شاهد) برای کنترل سفیدک پودری درختان سیب؛ با طرح بلوک کامل تصادفی در چهار بلوک با سه درخت در هر بلوک در باغ سیب با درختان همسن (حدود 15 ساله) مقایسه شد. در هر کرت از سه درخت نمونه‌برداری انجام گرفت. مشاهدات از ده شاخه جوان در جهت‌های مختلف و از 20 سانتیمتری انتهای شاخه‌ها بعمل آمد. برای تعیین اثر تیمار بر سفیدک پودری از شاخص ده شماره‌ای آلودگی به سفیدک پودری استفاده گردید (Falloon et al 1995). نتایج توسط یک فرد ثابت ارزیابی می‌شد. پس از محاسبه میانگین شاخص آلودگی برای هر درخت، تجزیه و تحلیل آماری نتایج با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 6.12 و پس از تبدیل جذری داده‌ها انجام گرفت.
نتایج:
تغییرات میانگین درصد تأثیر استروبی، توپاس و فلینت در روزهای مختلف پس از سمپاشی بر شاخص آلودگی سفیدک سطحی سیب نسبت به شاهد در نمودار 1 و جدول 1 نشان داده شده است. . روند این تغییرات نشاندهنده افزایش تأثیر بر شاخص آلودگی سفیدک سطحی سیب است. کاهش آلودگی در تمام سموم مورد بررسی در نوبت اول سمپاشی در روز اول (0.0001>P)، سوم (0.0013>P) و هفتم (0.0001>P) پس از سمپاشی معنی‌دار است (جدول 2 تا 4). همچنین کاهش آلودگی در تمام سموم مورد بررسی در نوبت دوم سمپاشی در روز اول (0.0006>P)، سوم (0.0007>P)، هفتم (0.0111>P)، پانزدهم (0.0003>P)و بیست و یکم (0.0036>P) پس از سمپاشی معنی‌دار است (جدول 5 تا 9). بین دوزهای مختلف بررسی شده بر اساس آزمون دانکن (0.05<P) در کاهش شاخص آلودگی اختلاف معنی‌دار مشاهده می‌شود (جدول 10 تا 16). روز اول پس از سمپاشی نوبت اول سموم فلینت و استروبی بهتر از توپاس تأثیر می‌گذارد (جدول 10). در روز سوم پس از سمپاشی نوبت اول تأثیر سموم مشابه است(جدول 11). ولی در روز هفتم پس از سمپاشی نوبت اول نتایج مشابه روز اول در همین نوبت است (جدول 12). روز اول پس از سمپاشی نوبت دوم فقط سم توپاس با شاهد تفاوت معنی‌دار ندارد (جدول 13). روز سوم پس از سمپاشی نوبت دوم سم فلینت از توپاس بهتر عمل کرده است و تأثیر فلینت و استروبی یکسان است (جدول 14). روز هفتم پس از سمپاشی نوبت دوم سموم توپاس 0.1 در هزار و استروبی 0.08 در هزار تفاوت معنی‌دار با شاهد ندارد و بالاترین تأثیر را فلینت 0.2 درهزار و استروبی 0.16 در هزار دارد (جدول 15). روز پانزدهم پس از سمپاشی نوبت دوم فلینت و استروبی بالاترین اثر را داشته‌اند و اختلاف معنی‌دار بین آنها مشاهده نمی‌شود (جدول 16). در روز بیست و یکم پس از سمپاشی نوبت دوم تمام سموم مورد بررسی مؤثر هستند و تفاوت معنی‌دار بین آنها وجود ندارد. در مجموع سم فلینت و استروبی بهتر باعث کنترل بیماری سفیدک سطحی سیب شدند. در هیچیک از تیمارها اثر سوختگی سم مشاهده نشد.
بحث و نتیجه‌گیری:
برای کنترل این بیماری با سموم مورد بررسی بنظر می‌رسد دفعات سمپاشی بیش از دوز قارچکش اهمیت داشته باشد. نوع سم اهمیت زیادی ندارد و با توجه به هزینه خرید سم از تمام سموم مورد بررسی در این طرح می‌توان استفاده نمود. تعیین زمان مناسب برای سمپاشی علیه بیماری سفیدک پودری سیب اهمیت زیادی دارد.
منابع:
Falloon, R.E., Viljanen-Rollinson, S.L.H., Coles, G.D., Poff, J.D., (1995): Disease severity keys for powdery and downy mildews of pea, and powdery scab of potato. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 23:31-37.
