کارآیی سم سنکور روی علف هرز تاج خروس
علف
هرز تاج خروس در مزارع سیب زمینی با محصول اصلی رقابت شدیدی می‌نماید و
خسارت ناشی از آن قابل ملاحظه و اقتصادی است. در این آزمایش کارآیی سم
سنکور تولید داخل و سنکور وارداتی با دوز 1 و 1.5کیلوگرم در هکتار و دوز
صفر (شاهد) برای کنترل علف هرز تاج خروس در مزرعه سیب‌زمینی؛ با طرح بلوک
کامل تصادفی در پنج بلوک مقایسه شد. نمونه‌برداری با شمارش تعداد علفهای
هرز در هر کرت بطور تصادفی با چهار کادر یک مترمربعی در روزهای اول، سوم،
هفتم و پانزدهم پس از سمپاشی انجام گرفت. سموم در روزهای مختلف پس از
سمپاشی تاثیر متفاوتی داشته‌اند. روز اول بیشترین تأثیر را هر دو سم داخلی و
وارداتی با دوز 1 کیلوگرم در هکتار داشتند. در روز سوم سنکور وارداتی با
دوز 1 کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را داشت ولی اثر آن با سم سنکور
داخلی و وارداتی با دوز 1.5کیلوگرم در هکتار مشابه شد. در روز هفتم به
ترتیب سم سنکور وارداتی با دوز 1.5و 1 کیلو در هکتار و سم سنکور داخلی با
دوز 1.5کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را داشتند و بین آنها تفاوت
معنی‌دار نشد. روز پانزدهم به ترتیب سم سنکور وارداتی با دوز 1.5و 1 کیلو
در هکتار و سم سنکور داخلی با دوز 1.5کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را
داشتند و بین آنها تفاوت معنی‌دار نشد.
مقدمه:
تاج خروس به خانواده Amaranthaceae تعلق دارد. این خانواده شامل گیاهان علفی، سریع الرشد و پرطاقت با60 گونه گیاهی است که بیشتر به عنوان علف هرز شناخته می‌شوند. تاج خروس در مزارع سیب زمینی، پیاز، ذرت، گوجه فرنگی، فلفل و چغندر قند رقابت شدیدی را با محصول اصلی می‌نماید. علف هرز تاج خروس در تمام نقاط دنیا پراکنده است. در اروپا، امریکای شمالی و جنوبی و استرالیا برای کشاورزان مشکل ساز می‌باشد. این علف هرز در استان‌های تهران، خراسان، فارس، کرمانشاه، همدان، کردستان، قزوین، آذربایجان، ایلام و خوزستان بیشتر مشاهده می‌شود.
خسارت ناشی از علفهای هرز قابل ملاحظه و اقتصادی است لذا کنترل و از بین بردن آنها ضروری است. استفاده از علف‌کش‌ها در مزارع بزرگ و مناطقی که با کمبود نیروی کارگری مواجه هستند متداولترین و آسان‌ترین راه است.
علفکش سنکور، یکی از اجزاء متداول در برنامه مدیریت تلفیقی علفهای هرز سیب زمینی می‌باشد که هم به صورت پیش رویشی و هم به صورت پس رویشی قابل استفاده است، زیرا در کنترل علفهای هرز پهن برگ و گراسها مؤثر است(Robinson et.al 1996). تأثیر رضایت بخش علفکش روی علفهای هرز ممکن است زمانی به دست آید که از غلظت کمتر علفکش استفاده شود و بسته به سایر روشهای مدیریتی که به دنبال علفکش استفاده می‌شود می‌تواند در انتخاب غلظت علفکش کمک کند(Buhler et.al 1997).
سنکور یک علفکش اختصاصی برای مزارع سیب زمینی است که تا 3 - 2 برگه شدن بوته‌های سیب زمینی، می‌توان برای از بین بردن علفهای هرز به مقدار 1 تا0.5کیلوگرم در هکتار مصرف کرد. این آزمایش با هدف مقایسه تأثیر سم سنکور تولید داخل و وارداتی در 1 و 1.5 برابر دوز توصیه شده انجام گرفت.
مواد و روش‌ها:
سال 1387 در استان تهران شهرستان فیروزکوه منطقه امیریه؛ کارآیی سم سنکور داخلی و سنکور خارجی با دوز 1 و 1.5 کیلوگرم در هکتار و دوز صفر (شاهد) برای کنترل علف هرز تاج خروس در مزرعه سیب‌زمینی؛ با طرح بلوک کامل تصادفی در پنج بلوک با چهار کادر یک مترمربعی بطور تصادفی در هر کرت و نمونه‌برداری با شمارش تعداد علفهای هرز مقایسه شد. تمام شمارش‌ها توسط یک فرد ثابت و تجزیه و تحلیل آماری نتایج با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 6.12 انجام گرفت.
نتایج:
میانگین درصد تأثیر سم سنکور تولید داخل و وارداتی در روزهای مختلف پس از سمپاشی بر علف هرز تاج خروس نسبت به شاهد تغییر می‌کند (نمودار 1 و جدول 1). روند این تغییرات نشاندهنده افزایش تأثیر بر علف هرز تاج خروس در مزرعه سیب زمینی است.
کاهش آلودگی در سموم مورد بررسی در روز اول (0.0175>P)، سوم (0.0007>P)، هفتم (0.0001>P) و پانزدهم (0.0001>P) پس از سمپاشی بسیار معنی‌دار است (جدول 2 تا 5). بین دوزهای مختلف بررسی شده بر اساس آزمون دانکن (0.05>P) در کاهش آلودگی اختلاف معنی‌دار مشاهده می‌شود (جدول 6 تا 9).
روز اول پس از سمپاشی بین شاهد و سنکور داخلی 1 و 1.5کیلوگرم در هکتار و بایر 1.5کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی‌دار مشاهده نمی‌شود (0.05<P). در این روز (جدول 6) بیشترین تأثیر را هر دو سم داخلی و وارداتی با دوز 1 کیلوگرم در هکتار دارند که بین آنها تفاوت معنی‌دار مشاهده نمی‌شود(0.05<P).
در روز سوم پس از سمپاشی سم سنکور وارداتی با دوز 1 کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را دارد (جدول 7) و اثر آن با سم سنکور داخلی و وارداتی با دوز 1.5کیلوگرم در هکتار مشابه است(0.05<P).
در روز هفتم پس از سمپاشی به ترتیب سم سنکور وارداتی با دوز 1.5و 1 کیلو در هکتار و سم سنکور داخلی با دوز 1.5کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را دارند(جدول 8) و بین آنها تفاوت معنی‌دار مشاهده نمی‌شود (0.05<P).
روز پانزدهم پس از سمپاشی به ترتیب سم سنکور وارداتی با دوز 1.5و 1 کیلو در هکتار و سم سنکور داخلی با دوز 1.5کیلوگرم در هکتار بیشترین تأثیر را دارند(جدول 9) و بین آنها تفاوت معنی‌دار مشاهده نمی‌شود (0.05<P).
بحث و نتیجه‌گیری:
با آنکه برای کنترل علف هرز تاج خروس سم سنکور وارداتی بهتر از سنکور داخلی و دوز 1.5کیلوگرم در هکتار بهتر از 1 کیلوگرم در هکتار تاثیر داشته است ولی تفاوت معنی‌دار بین آنها وجود ندارد. بنظر می‌رسد برای کنترل علف هرز تاج خروس در مزرعه سیب‌زمینی همچنان بتوان از سنکور تولید داخل با دوز 1 الی 1.5کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.
منابع:
Buhler, D. D., R. P. King, S. M. Swinton, J. L. Gunsolus, and F, Forcella. 1997. Field evaluation of a bioeconomic model for weed management in soybean (Glycine maxe). Weed science. 34: 689- 693.
Robinson, D. K., D. W. monks and T. J. Monaco. 1996. potato (Solanum tuberosum) tolerance a susceptibility of eight weeds to rimsulfuron with and without metribuzin. Weed technology. 10: 29- 34.
